sobota, 30 kwietnia 2011

Paul Delvaux (1897-1994)

Belgijski malarz, surrealista, którego motywem przewodnim wielu dzieł są kobiece akty. Urodził się na prowincji, był synem prawnika. Jako dziecko uczył się muzyki oraz języków – greckiego i włoskiego. Zainteresowaniem darzył twórczość Juliusa Verne i Homera, co znalazło odbicie w jego obrazach. Pierwsze prace Delvauxa przedstawiają głównie sceny mitologiczne. Ambicje jego rodziców, których nie satysfakcjonowała wizja syna-malarza spowodowały, że Delvaux studiował na Académie Royale des Beaux-Arts w Brukseli na wydziale architektury. Niemniej jednak on sam zamierzał osiągnąć swój cel i zostać malarzem i w tym celu rozpoczął naukę w szkole u Constanta Montalda i Jeanuea Deville’a, gdzie poznał Fransa Courtensa i Alfreda Bastiena, którzy wspierali artystę.
W tym czasie Delvaux malował głównie naturalistyczne pejzaże, między rokiem 1920 i 25 powstało około 80 prac, które w 1925 roku zostały pokazane na pierwszej indywidualnej wystawie malarza. Po roku 1920, a przed 1930 twórczość artysty przedstawiał głównie katy na tle pejzaży i przypominała twórczość takich flamandzkich ekspresjonistów jak Constant Permeke i Gustave De Smet.
W roku 1930 roku uczestniczył w Targach brukselskich, gdzie Spitzner Museum (muzeum medycznych ciekawostek) wystawiło kościstą, mechaniczną Venus w szklanej kabinie, na której wyświetlano czerwoną, jedwabną kurtynę. Widowisko to wywarło bardzo duże wrażenie na Delvauxie i miało odbicie na całej jego późniejszej twórczości. Rok 1934 był punktem zwrotnym w całej karierze Delvauxa, który właśnie wtedy odkrył surrealizm.
Drugim ważnym wydarzeniem tego roku było namalowanie przez Giorgio de Chirico "Minotaura", który urzekł Delvauxa. Od tego momentu styl malarza wyraźnie zwrócił się w kierunku sztuki metafizycznej i samej twórczości de Chirico, a więzi ich łączące dotąd luźne zacieśniły się. Delvaux mówił o Chirico: 

„Z nim zrealizuję wszystko co jest tylko możliwe-przemysłowe miasta z cichymi ulicami, zapełnione ludzkimi cieniami, których nie widać. Nigdy nie zastanawiałem się czy to jest surrealizm, czy nie”.
 Mimo iż malarz związał się wtedy na jakiś czas z surrealistami, nigdy nie utożsamiał się z ich twierdzeniem że, „surrealizm jest scholastycznym sensem świata”. Od tego czasu częstym motywem dzieł artysty stały się liczby i kobiece akty o hipnotyzującym spojrzeniu.


 http://www.delvauxmuseum.com/

piątek, 29 kwietnia 2011

Joan Miró (1893-1984)

Hiszpański malarz, rzeźbiarz i ceramik narodowości katalońskiej. Jego dzieła interpretuje się jako przynależące do surrealizmu, jako wyraz powrotu do dzieciństwa i jako „piaskownice dla podświadomości”. Na styl Miró składają się żywe kolory połączone z uproszczonymi formami, kojarzącymi się z rysunkami małego dziecka.
Joan Miró urodził się jako syn złotnika i jubilera. Jego rodzice widzieli w nim przyszłego poważnego biznesmena. Miró szkolił się nawet w tym kierunku, studiując jednocześnie sztukę. Po zakończeniu nauki podjął pracę jako księgowy i kontynuował ją przez mniej więcej dwa lata, kiedy to przeszedł poważne załamanie nerwowe. Rodzice Miró pogodzili się w końcu z tym, że będzie on kontynuował karierę artystyczną, choć nie udzielali mu w związku z tym zbyt wielkiego wsparcia.
Początkowo Miró tworzył w różnych modnych stylach, na przykład fowistycznym i kubistycznym. W 1920 jeździł kilkakrotnie do Paryża, a rok później osiedlił się tam na stałe. Poznał Pabla Picassa, Wasilija Kandinskiego i wielu innych znanych artystów. W 1924 dołączył do surrealistów z kręgu André Bretona, ale – mimo że tworzył pod ich wpływem – pozostał na obrzeżach tego nurtu, zachowując pozycję outsidera.
Będąc pod wpływem poetów i pisarzy surrealistycznych, zaczął rozwijać swój własny styl: mapę umieszczonych nieważko kolorowych znaków i poetyckich form, które kojarzą się zarazem z pozornie naiwną świeżością inwencji i z wybujałym oraz barokowym duchem katalońskim. Elementami przyjętej przez niego stylistyki były „organiczne” formy i „spłaszczony” rysunek o ostrych liniach.
Miró czerpał swe inspiracje z surrealizmu i dadaizmu, choć on sam nie przyznawał się do przynależności do żadnego ruchu artystycznego rozwijanego w Europie między I a II wojnami światowymi. Uważano go za surrealistę z powodu jego zainteresowania rysunkiem „automatycznym” i częstego użycia symboliki kojarzącej się ze sferą seksu (np. owali z emanującymi z nich falistymi liniami). Miró powiedział o powstaniu swego sławnego dzieła Karnawał arlekina: „Wróciłem na noc do mojego paryskiego studia przy Rue Blomet i położyłem się do łóżka bez kolacji. Wtedy zobaczyłem kształty, które zacząłem szkicować w mym notatniku. Były to cienie na suficie”.
Nie należąc oficjalnie do surrealistów, mógł Miró swobodnie eksperymentować z dowolnymi stylami artystycznymi bez konieczności popadania w kompromisy i bez bycia oskarżanym o to, że nie jest „prawdziwym surrealistą”. Ta artystyczna autonomia znalazła odzwierciedlenie w jego dziełach i w dążeniach do pracy z różnymi mediami.

W wywiadzie udzielonym jego biografowi – Walterowi Erbenowi – Miró wyraził swe niezadowolenie z krytyków, mówiąc, że „starają się oni być bardziej filozofami niż czymkolwiek innym. Przyjmują z góry założone opinie, zamiast patrzeć na dzieło sztuki. Malarstwo służy im za kloakę, do której ładują swe wyposzczone systemy filozoficzne”.
W 1926 Miró współpracuje z Maksem Ernstem nad dekoracjami do sztuki wystawianej przez Siergieja Diagilewa. Ernst i Miró opracowali technikę gratażu, w której zdrapuje się farbę z płótna. 12 października 1929 Miró poślubił w Palma de Mallorca Pilar Juncosę, a 17 czerwca 1931 rodziła się ich córka Dolores.
Styl Miró skrystalizował się z początkiem lat 30. XX wieku. Składają się nań żywe kolory połączone z uproszczonymi formami, kojarzącymi się z rysunkami pięcioletniego dziecka. Jego sztuka włącza elementy folkloru katalońskiego. Sam Miró lubił porównywać ją do poezji. W licznych pismach i wywiadach z tego okresu wyrażał pogardę dla konwencjonalnych metod malarskich i mówił o swym pragnieniu „zabicia”, „zamordowania” lub „zgwałcenia” ich, aby oddać przysługę bardziej współczesnym środkom ekspresji. André Breton – twórca surrealizmu i jeden spośród jego bardziej radykalnych teoretyków – nazwał Miró „najbardziej surrealistycznym spośród nas wszystkich”. W tych czasach Miró zyskał sławę i zaczął być rozpoznawalny poza granicami Francji.
Jego pierwszą monografię wydał w 1940 Shuzo Takiguchi. W latach 1940–1948 Miró wrócił do Hiszpanii i zaczął pracować z różnymi mediami: rzeźbą, ceramiką i muralami, czyli malarstwem ściennym. W 1947 wyjechał po raz pierwszy do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał kilka monograficznych wystaw z najważniejszą spośród nich w Museum of Modern Art w Nowym Jorku w latach 1951 oraz 1959. W 1954 Miró zdobył nagrodę na Biennale w Wenecji.
W 1959 André Breton poprosił Miró, aby ten wziął udział w wystawie Hołd surrealizmowi wraz z Enrique Tábarą, Salvadorem Dalim i Eugenio Granellem. W tym samym Miró otrzymuje Guggenheim International Award. Na początku lat 60. XX wieku jego wielkość uznały największe muzea na świecie, organizując mu retrospektywne wystawy, a Miró tworzył ilustracje, litografie i monumentalne rzeźby dla założonej przez Aimeé Maeghta, sławnego marszanda sztuki, Fundacji Maeghta.
W 1968 Miró uzyskał doktorat honoris causa Uniwersytetu Harvarda, a w 1979 – Uniwersytetu Barcelońskiego. W 1968 ukończył realizacje zamówienia na dwie duże kompozycje ceramiczne dla siedziby UNESCO w Paryżu – Ścianę Księżyca oraz Ścianę Słońca. W 1972 powstała Fundacja Miró – muzeum sztuki współczesnej poświęcone jego twórczości.
W 1974 Miró stworzył gobelin dla World Trade Center. Artysta był początkowo przeciwny temu projektowi, jednak nauczył się tkać i ostatecznie jego dzieło zdobiło wnętrze budynku przez wiele lat. Gobelin w World Trade Center uległ zniszczeniu podczas ataku terrorystycznego 11 września 2001.
W 1980 Miró dostał Złoty Medal Sztuk Pięknych z rąk króla Hiszpanii Juana Carlosa.

Oto link do galerii prac artysty:
http://www.michelfillion.com/oeuvres.php?artiste=MIRO

Jean Hans Arp (1887-1966)

Francuski malarz, grafik, rzeźbiarz i poeta pochodzenia niemieckiego.
Jego twórczość należy do nurtu abstrakcji organicznej – tworzył abstrakcyjne rzeźby o zaokrąglonych kształtach i wygładzonych powierzchniach. Przyczynił się do powstania dadaizmu. W latach 1926-1930 uczestniczył w grupie surrealistów.
W 1904 w Paryżu po raz pierwszy opublikował swoją poezję. W latach 1905-07 studiował w Weimarze, a w 1908 uczęszczał także na Académie Julian w Paryżu. Rok później przeniósł się do Szwajcarii, gdzie w 1911 założył grupę artystyczną. Poznał Roberta Delaunay i Wasilija Kandinskijego, potem także, po powrocie do Paryża, Guillaume'a Apollinaire'a, Amadea Modigliani i Pabla Picassa. W 1915 uciekając przed wydarzeniami I wojny światowej zamieszkał w Zurychu, gdzie rok później Hugo Ball otworzył Cabaret Voltaire i rozkwitł ruch dadaizmu. W tym roku Arp stworzył swoje pierwsze kompozycje abstrakcyjne. Współpracował z takimi czasopismami jak Merz, Mécano, De Stijl i La Révolution surréaliste. W 1925 w Galerie Pierre w Paryżu po raz pierwszy wystawiał razem z surrealistami. W 1931 stowarzyszył się z innymi abstrakcjonistami w grupę Abstraction-Création. W 1954 otrzymał nagrodę na Biennale w Wenecji. W Polsce jego prace można oglądać w łódzkim Muzeum Sztuki.
W zasadzie jego prace stanowią pośrednią formę między malarstwem i rzeźbą. Arp zasłynął jako twórca dwupłaszczyznowych, barwnych reliefów abstrakcyjnych (od 1916 r.). Wszystkie reliefy składają się z prostych, bardzo czytelnych form o organicznych, opływowych kształtach. Biologiczne formy swych prac określał jako "roślinność mózgowego serca".


Oto link do witryny z większą ilością prac Arpa:
http://www.moma.org/collection/browse_results.php?criteria=O%3AAD%3AE%3A11&page_number=1&template_id=6&sort_order=1

poniedziałek, 25 kwietnia 2011

Luis Bunuel (1900-1983)

Hiszpański reżyser filmowy i scenarzysta. Studiował filozofię na uniwersytecie w Madrycie. Podczas studiów przyjaźnił się z Salvadorem Dalí i Federico Garcią Lorcą. Debiutował w 1928 roku, realizując wraz z Salvadorem Dalím film "Pies andaluzyjski". Większość filmów zrealizował we Francji i Meksyku.
Na początku kariery związał się z grupą surrealistów w Paryżu. Spotkanie to wywarło duży wpływ na jego twórczość. Większość jego filmów od tej pory miała liczne odniesienia zawierające elementy surrealizmu. Pierwsze dwa filmy tworzył razem z Salvadorem Dalím, po czym ich drogi rozeszły się. Odbył potem krótki staż w Hollywood, po czym powrócił do Europy.
W czasie wojny domowej w Hiszpanii był po stronie republikanów. Po upadku republiki emigrował do USA. Tam przez pewien czas imał się różnych zajęć (m.in. pracował w Muzeum Sztuki Nowoczesnej). Jego kariera uległa wyraźnemu zahamowaniu. Po wojnie osiedlił się w Meksyku, gdzie po pewnym czasie na nowo rozpoczął kręcenie filmów.
W tym okresie tworzył głównie dzieła typowo komercyjne, jednak od czasu do czasu powstawały filmy nawiązujące do dawnych fascynacji reżysera. Do ważniejszych filmów tego okresu można zaliczyć "Zapomniani", "Wniebowstąpienie", "Brutal", "Zbrodnicze życie Archibalda de la Cruz", "Nazarin", "Viridiana", "Anioł zagłady", "Dziennik panny służącej", "Szymon Pustelnik".
W 1967 we Francji powstał film "Piękność dnia". Po tym filmie Bunuel tworzył już wyłącznie w Europie. Powstały jego najważniejsze dzieła, które uważane są za arcydzieła.
W 1982 wydał wspomnienia pt. "Moje ostatnie tchnienie".

Filmografia:
·         Pies andaluzyjski 1928
·         Złoty wiek 1930
·         Ziemia bez chleba 1933
·         Hiszpania pod bronią. Madryt 36" 1937
·         El Vaticano de Pio XII 1940
·         Gran Casino 1947
·         Wielki lekkoduch 1949
·         Zapomniani 1950
·         Susana 1951
·         Kobieta bez miłości 1951
·         Córa oszustwa 1951
·         Wniebowstąpienie 1952
·         Brutal 1952
·         On 1952
·         Marzenia jeżdżą tramwajem 1953
·         Robinson Crusoe 1954
·         Rzeka i śmierć 1954
·         Otchłanie namiętności 1954
·         Zbrodnicze życie Archibalda de la Cruz 1955
·         Jutrzenka 1955
·         Śmierć w ogrodzie 1956
·         Nazarin 1958
·         Gorączka w El Pao 1959
·         Dziewczyna z wyspy 1960
·         Viridiana 1961
·         Anioł zagłady 1962
·         Dziennik panny służącej 1964
·         Szymon Pustelnik 1965
·         Piękność dnia 1967
·         Droga mleczna 1969
·         Tristana 1970
·         Dyskretny urok burżuazji 1972
·         Widmo wolności 1974
·         Mroczny przedmiot pożądania 1977

wtorek, 19 kwietnia 2011

René Magritte (1898-1967)

Pochodził z Belgii. Nazywany "autorem słów i rzeczy", lubił zmieniać nazwy przedmiotów, czego przykładem mógłby być obraz "Zdradliwość obrazów". Obrazy jego szokowały i wzbudzały kontrowersje, wyróżnia je poetycka nastrojowość oraz precyzyjny rysunek. Artysta, który przedstawiał świat zuniformizowany, odbity w kolejnych powieleniach, wpłynął mimowolnie na sztukę drugiej połowy XX w., przede wszystkim na pop-art. 
Dzieciństwo spędził w belgijskich miasteczkach (Gilly, Châtelet, Soignies – wakacje). Ojciec: Leopold Magritte, zajmował się handlem, matka, do czasu zamążpójścia, była modystką. Przyszły malarz miał dwóch młodszych braci (Raymonda i Paula). W 1912 samobójstwo popełniła jego matka, a wydarzenie to (wyłowione z rzeki zwłoki miały twarz owiniętą nocna koszulą) znalazło odbicie w twórczości przyszłego malarza. Twarz ukryta pod całunem, zawojem, płótnem pojawia się na wielu obrazach z końca lat 20., m.in. w: "Temacie głównym", "Prawie symetrii" i "Kochankach". W 1915 wyjechał do Brukseli, gdzie rozpoczął studia na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych. W 1919 pięć jego prac znalazło się na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Współczesnej w Genewie. Uległ wówczas fascynacji kubizmem i futuryzmem. W 1920 został powołany do wojska, a po powrocie w 1922 zawarł ślub z Geogette Berger, która stała się muzą i jedyną modelką artysty. Renè po powrocie z wojska pracował jako projektant tapet w fabryce Peters-Lacroix w Haren oraz projektował reklamy dla domów mody. Zaprzyjaźnił się wówczas z Giorgio de Chirico, twórcą koncepcji malarstwa metafizycznego, uznanego prekursora surrealizmu. W 1927 r. małżonkowie przenieśli się do Paryża.
Malarstwo Magritte'a stało się natchnieniem dla twórców fantastyki, zafascynowanych surrealistycznym klimatem obrazów Belga. Na ich kanwie powstają sztuki teatralne, proza, a nawet gry komputerowe. W 2007 roku w sieci pojawiła się darmowa gra przygodowa pt. "Magritte", będąca wzbogaconą o fantastyczną fabułę surrealistyczną wędrówką po Wrocławiu. W grze zobaczyć można lokacje inspirowane takimi obrazami jak "Syn Człowieczy", "Czarna Magia", "Kochankowie", "Imperium Świateł" czy "Reprodukcja zakazana".


poniedziałek, 18 kwietnia 2011

Giorgio de Chirico (1888 - 1978)

Urodzony w Grecji w rodzinie włoskiej, twórczość swą rozwijał niezależnie od surrealistycznego ruchu i znacznie wcześniej niż jego przedstawiciele interesował się problemami podświadomości. Jego malarstwo określa się w historiach sztuki jako "metafizyczne" i często omawia się odrębnie, poza surrealizmem. Mimo, że artysta nie stosował nigdy metod naukowych i nie uznawał automatyzmu psychicznego w procesie twórczym, jego sztuka jest nadrealizmowi bardzo bliska.

Świadczą o tym obrazy: "Zagadka jesiennego popołudnia", "Zagadka wyroczni" (1910), "Zagadka godziny" (1911), "Nostalgia za nieskończonością" (1913 - 1914), "Wróżbiarz" (1915), "Hektor i Andromacha", "Trubadur" (1916). Po roku 1920 twórczość artysty zmierzała ku coraz wierniejszemu realizmowi.
Inspiracje czerpał zarówno z mitologii, dzieł filozoficznych jak i własnych doświadczeń. Zarówno miejsce urodzenia jak i profesja ojca silnie zaważyły na późniejszej twórczości De Chirico. De Chirico uważał, że nie przez przypadek urodził się w Volos, w mieście, z którego wyprawę po złote runo rozpoczęli Argonauci. Na obrazach z najważniejszego okresu 1909-1918 panuje niepokojąca, złowroga atmosfera melancholii, samotności i tajemnicy. Na autoportrecie z 1911 roku napisał Et quid amabo nisi quod aenigma est? (Co ukocham, jeśli nie tajemnicę?). Na obrazach widać enigmatyczne place z ogromnymi, samotnymi budynkami, pokazane z irracjonalnej perspektywy, wszechobecne arkady, złowieszcze, wydłużone, nie mające nic wspólnego z prawami fizyki cienie, fontanny, nawiązujące do dzieł Nietzschego, tajemnicze posągi i manekiny interpretowane czasem jako symbolizujące zmarłego ojca oraz pociąg, symbol podróży, w jaką wyruszył De Chirico jako artysta. Wiele prac naukowych w publikacjach medycznych poświęcono analizie dzieł pisanych jak i obrazów De Chirico w celu zdiagnozowania chorób jakie trapiły mistrza. Naukowcy doszli do wniosku, że charakterystyczny styl de Chirico wiązał się z częstymi, silnymi atakami migreny.


Podaję link do skromnej galerii obrazów artysty:
http://www.abcgallery.com/C/chirico/chirico.html

Artysta przy pracy:

czwartek, 14 kwietnia 2011

O świecie nadprzyrodzonym

Żywa świadomość istnienia świata nadprzyrodzonego była naturalnie powszechna już w wiekach średnich, ale twórcy przedstawiający ów świat w obrazach nie przekraczali granicy groteski i grozy. Bosch posunął się dalej i doszedł do warstwy irracjonalnej. Większość tego rodzaju obrazów Boscha nie nadaje się do reprodukcji ze względu na zbyt wielką ilość szczegółów. Najlepszym przykładem będzie ogromny ołtarz  w Eskurialu, tryptyk, na którym pośrodku znajduje się Wzgórze Wenery czy też Ogród Rozkoszy, z rajem po lewej a piekłem po prawej. Każdy, kto nie jest skłonny traktować surrealizmu poważnie, przeprowadził zapewne rozróżnienie pomiędzy charakterem impulsu twórczego w obu przypadkach. Dali maluje damski bucik ze szklanką mleka stojącą w środku - często korzysta z tego motywu. Ci, którym znane są prace  z  dziedziny psychoanalizy, pamiętają zapewne, że but jest jednym z najczęstszych seksualnych symboli pojawiających się w snach. Nietrudno wysnuć oskarżenie, że Dali świadomie konstruuje ten rodzaj fantazji, który dla Boscha był czymś naturalnym, subiektywnym. Podobieństwo między tymi dwoma artystami jest jeszcze wyraźniej zaznaczone. Celem surrealizmu, jak powiedział Max Ernst, nie jest dotarcie do podświadomości, żeby malować jej treść w sposób opisowy czy realistyczny; ani nie jest celem surrealizmu wybieranie poszczególnych elementów z podświadomości i budowanie z nich oddzielnego świata fantazji. Celem surrealizmu jest raczej zrzucenie barier, fizycznych, psychicznych, pomiędzy świadomością a podświadomością, pomiędzy światem zewnętrznym a wewnętrznym i stworzenie nadrealności, w której to co rzeczywiste i co nie rzeczywiste, myśli i działanie, spotykają się, mieszają i opanowują całe życie. W przypadku Boscha impulsem zupełnie podobnych intencji była średniowieczna teologia i bardzo dosłowna wiara w życie pozagrobowe. Dla człowieka, który posiadał tak niezwykłą siłę wyobraźni, życie doczesne i przyszłe, raj, piekło i świat - wszystko było przenikające się; elementy łączyły się tworząc nadrzeczywistość, która była jedyną rzeczywistością godną zainteresowania artysty.
Podsumowując tendencje surrealistyczne występowały w różnych momentach dziejowych sztuki. Surrealizm figuratywny XX wieku jest stylistycznie romantyczny a technicznie akademicki. Jest postrzegany jako plastyczna materializacja teorii psychoanalizy.

poniedziałek, 11 kwietnia 2011

Yves Tanguy (1900-1955)

Malarz pochodzenia francuskiego, samouk. W latach 1918-1920 był marynarzem na statkach handlowych. W 1923 r. pod wpływem obrazów Giorgio de Chirico postanowił zająć się malarstwem. W 1925 związał się z grupą surrealistów, skupioną wokół Andre Bretona, który stał się wielkim admiratorem jego malarstwa. W 1939 r. wyemigrował do USA. Tanguy w swoich obrazach przeważnie przedstawiał wizje fantastycznych przestrzeni, przypominających widoki dna morskiego pokrytego amorficznymi tworami. Swe nadrealistyczne wizje ubierał często w abstrakcyjną formę. Malarstwo Tanguy'ego charakteryzowało się niezwykłą precyzją w przedstawianiu niemal rzeźbiarsko modelowanych kształtów.


Oto link do galerii prac wspomnianego twórcy:

Max Ernst (1891-1976)


Reprezentował z początku ruch dada w Kolonii. Z tego okresu pochodzą prace "Ślimak pokojowy", "Zagadka Europy Centralnej". Zapowiedzią surrealizmu są prace "Słoń Celebes" i "Rewolucja nocą" z początku lat 20. XX wieku. Z ruchem surrealistycznym związał się od roku 1924 i pozostał mu wierny. Uprawiał kolaż (np. cykle "Stugłowa kobieta" i "Tydzień dobroci", dekalkomanię (odcisk powstały na kartce, którą została nakryta kartka zamalowana), frotaż ("Para diamentów"), malarstwo olejne. Wprowadził do malarstwa technikę kulażu (drippingu-toczenie rzadkiej farby po płótnie przez odpowiednie nachylanie go) w 1942 roku, w Stanach Zjednoczonych, dokąd wyjechał w czasie wojny. Przykładem takiej pracy może być "Mucha nieeuklidesowa". Późniejsze jego prace to np. "Tajemnice miłości" (1955), "Evangeline" (1957), "Po mnie sen" (1958). Wykonywał także obiekty przestrzenne, np. "Owoc długiego doświadczenia" i "Król grający w szachy z królową".

Podaję link do galerii internetowej prac Maxa Ernsta:

niedziela, 10 kwietnia 2011

Salvador Dali (1904-1989)

Pochodził z Hiszpanii. Spośród twórców nadrealizmu zyskał największą sławę dzięki swym skandalizującym wystąpieniom i akcjom. Pomimo, że grupa usunęła go ze swych szeregów za niewierność wobec założeń ruchu, to on stał się właśnie jego symbolem i sztandarem i wywarł wielki wpływ na sztukę, modę i reklamę w krajach zachodnich. Zajmował się malarstwem, filmem - wraz z Bunuelem zrealizował "Psa andaluzyjskiego" (1928) i "Złoty wiek" (1931), pisał scenariusze do baletów, zajmował się scenografią, grafiką ilustracyjną (ilustrował Don Kichota" w 1956 r.). Obrazy olejne Dalego to m.in. "Ponura gra" (1929), "Trwałość pamięci" (1931), "Płonąca żyrafa" (1935).

Tutaj więcej informacji o artyście:
http://www.salvador-dali.org/en_index.html

czwartek, 7 kwietnia 2011

Środki artystyczne, idee

Jakimi środkami posługują się nadrealiści? Brak tu jednolitej formy. każdy artysta reprezentuje skrajnie odmienny świat. Na ogół łączy ich sugerowanie przestrzeni (niekiedy jest to wręcz iluzjonizm) i dość niezwykła "obecność czasu" w ich pracach - jakby zastygłego, zakrzepłego, zatrzymanego i dzięki temu widocznego w "samym sobie", a nie jak dotychczas, poprzez ruch czy następstwo zdarzeń. U niektórych artystów spotykamy się z opisem przedmiotu, iluzją bryły, naśladowaniem faktury. Ives Tanguy reprezentuje abstrakcjonizm nadrealistyczny: stwarza całkowicie nowy świat form w niczym nie przypominający tych, które istnieją realnie. U niektórych surrealistów widać różnorodne deformacje kształtów natury (Giorgio de Chirico). Wszyscy w jakiś sposób zmieniają kontekst i znaczenie przedmiotów. Rzeczy znane umieszczają w niezwykłej dla nich scenerii, sytuacji, odrealniają je przez zestawienie z innymi formami wziętymi z odmiennej rzeczywistości, odbierają im ich potoczny sens. Każda rzecz w dziele nadrealistycznym staje się swego rodzaju fenomenem, przyglądamy jej się, jakbyśmy ujrzeli ją pierwszy raz w życiu. Cele surrealizmu były celami naukowymi, obranymi świadomie przez jego przedstawicieli i traktowanymi z taką powagą, że usuwano z grupy tych artystów, którzy wyłamywali się z przyjętych założeń. Jak wynika z "Manifestu surrealizmu" Andre Bretona, celem ruchu było ujawnienie sfery podświadomości ludzkiej, by ją następnie poznać i ukazać światu jako nie docenioną dotąd warstwę ludzkiej psychiki. By dotrzeć do nieznanych głębi człowieczego wnętrza, stosowano różne metody wyzwalające to wszystko, co nas stanowi, a z czego nie zdajemy sobie sprawy, co niekiedy tylko znajduje ujście w naszych snach, niekontrolowanych myślach i działaniach, w marzeniach. Nadrealiści tworzyli więc na zasadzie "automatyzmu psychicznego": zapisywali sny, aranżowali zabawy wyzwalające luźne skojarzenia. To, co czynili, pozostawało więc całkowicie poza sferą pracy rozumu i jakiejkolwiek oceny moralnej. Interesowali się też niezwykłymi stanami wynikającymi z halucynacji, ataków delirycznych, seansów hipnotycznych i chorób psychicznych. Świadomie korzystali z doświadczeń nauki, zwłaszcza z dociekań filozofa i psychiatry austriackiego Zygmunta Freuda, następnie Karola Gustawa Junga. Upraszczając, można powiedzieć, że surrealiści wychodzili z założenia, iż głównym czynnikiem rządzącym życiem ludzkim są ponadrozumowe, ukryte siły stanowiące sferę podświadomości. Tak więc sztuka nadrealistów nie była celem i sensem sama w sobie, była naukową drogą do poznania wnętrza człowieka, drogą równie dobrą jak wszystkie inne działania podejmowane w tym celu.

Zamieszczam film: "Pies Andaluzyjski", który stał się zaczątkiem kina surrealistycznego:

czwartek, 31 marca 2011

Surrealizm-zejście w podświadomość

Jako kierunek, surrealizm, czyli nadrealizm, jest najzupełniej odrębny od wszystkich innych nowoczesnych kierunków i rzeczywiście zrywa z całą uznaną tradycją ekspresji artystycznej. Dlatego nieuchronnie wznieca najzacieklejszy sprzeciw nie tylko w kołach akademickich, lecz również wśród tych malarzy i krytyków, których uważamy za nowoczesnych. Ponieważ jednak wiemy z przeszłości, że taki opór często bywa niesłuszny, powinniśmy przynajmniej postarać się zrozumieć, o co chodzi tym zdeterminowanym twórcom.

Surrealizm prowadził malarstwo w kierunku ziemi obiecanej-podświadomości. Tam, pod nieobecność wszelkiej kontroli sprawowanej przez rozum, czyli poza wszelkimi rygorami konwencji artystycznych, mody, przyzwoitości, solidarności wobec społeczeństwa, itp. - istnieć miała kraina absolutnej wolności w sztuce. Surrealiści przyrzekali nam sztukę wyswobodzoną z wszelkich nawyków, manier, banałów, zapowiadali obrazy, na które jak na ekran rzutować ma bezpośrednio całe nasze życie psychiczne, wraz z tym, co w nim najbardziej ukryte, zatajone, niejasne. Na płaszczyźnie obrazu dokonuje się sublimacja, transpozycja pojęć, treści-w motywy plastyczne. Surrealiści w manifestacyjny sposób sprzeciwiali się wszelkim pojęciom estetycznym, samemu istnieniu estetyki, jako zamachowi na swobodę i prawdę malarstwa.

Czy obraz nadrealistyczny, składający się ze "zbitek skojarzonych", można by w jakimkolwiek sensie nazwać deformacją natury? Odzwierciedla on nie naturę, lecz jakieś-nie dające się nawet precyzyjnie określić-procesy psychiczne, marzenia, lęki, obsesje. Dzieło surrealistyczne powstaje w wyniku niekontrolowanego działania, gry swobodnych skojarzeń, ujawniania pragnień.