Joan Miró (1893-1984)

Hiszpański malarz, rzeźbiarz i ceramik narodowości katalońskiej. Jego dzieła interpretuje się jako przynależące do surrealizmu, jako wyraz powrotu do dzieciństwa i jako „piaskownice dla podświadomości”. Na styl Miró składają się żywe kolory połączone z uproszczonymi formami, kojarzącymi się z rysunkami małego dziecka.

Joan Miró urodził się jako syn złotnika i jubilera. Jego rodzice widzieli w nim przyszłego poważnego biznesmena. Miró szkolił się nawet w tym kierunku, studiując jednocześnie sztukę. Po zakończeniu nauki podjął pracę jako księgowy i kontynuował ją przez mniej więcej dwa lata, kiedy to przeszedł poważne załamanie nerwowe. Rodzice Miró pogodzili się w końcu z tym, że będzie on kontynuował karierę artystyczną, choć nie udzielali mu w związku z tym zbyt wielkiego wsparcia.

Początkowo Miró tworzył w różnych modnych stylach, na przykład fowistycznym i kubistycznym. W 1920 jeździł kilkakrotnie do Paryża, a rok później osiedlił się tam na stałe. Poznał Pabla Picassa, Wasilija Kandinskiego i wielu innych znanych artystów. W 1924 dołączył do surrealistów z kręgu André Bretona, ale – mimo że tworzył pod ich wpływem – pozostał na obrzeżach tego nurtu, zachowując pozycję outsidera.

Będąc pod wpływem poetów i pisarzy surrealistycznych, zaczął rozwijać swój własny styl: mapę umieszczonych nieważko kolorowych znaków i poetyckich form, które kojarzą się zarazem z pozornie naiwną świeżością inwencji i z wybujałym oraz barokowym duchem katalońskim. Elementami przyjętej przez niego stylistyki były „organiczne” formy i „spłaszczony” rysunek o ostrych liniach.

Miró czerpał swe inspiracje z surrealizmu i dadaizmu, choć on sam nie przyznawał się do przynależności do żadnego ruchu artystycznego rozwijanego w Europie między I a II wojnami światowymi. Uważano go za surrealistę z powodu jego zainteresowania rysunkiem „automatycznym” i częstego użycia symboliki kojarzącej się ze sferą seksu (np. owali z emanującymi z nich falistymi liniami). Miró powiedział o powstaniu swego sławnego dzieła Karnawał arlekina: „Wróciłem na noc do mojego paryskiego studia przy Rue Blomet i położyłem się do łóżka bez kolacji. Wtedy zobaczyłem kształty, które zacząłem szkicować w mym notatniku. Były to cienie na suficie”.

Nie należąc oficjalnie do surrealistów, mógł Miró swobodnie eksperymentować z dowolnymi stylami artystycznymi bez konieczności popadania w kompromisy i bez bycia oskarżanym o to, że nie jest „prawdziwym surrealistą”. Ta artystyczna autonomia znalazła odzwierciedlenie w jego dziełach i w dążeniach do pracy z różnymi mediami.

W wywiadzie udzielonym jego biografowi – Walterowi Erbenowi – Miró wyraził swe niezadowolenie z krytyków, mówiąc, że „starają się oni być bardziej filozofami niż czymkolwiek innym. Przyjmują z góry założone opinie, zamiast patrzeć na dzieło sztuki. Malarstwo służy im za kloakę, do której ładują swe wyposzczone systemy filozoficzne”.

W 1926 Miró współpracuje z Maksem Ernstem nad dekoracjami do sztuki wystawianej przez Siergieja Diagilewa. Ernst i Miró opracowali technikę gratażu, w której zdrapuje się farbę z płótna. 12 października 1929 Miró poślubił w Palma de Mallorca Pilar Juncosę, a 17 czerwca 1931 rodziła się ich córka Dolores.

Styl Miró skrystalizował się z początkiem lat 30. XX wieku. Składają się nań żywe kolory połączone z uproszczonymi formami, kojarzącymi się z rysunkami pięcioletniego dziecka. Jego sztuka włącza elementy folkloru katalońskiego. Sam Miró lubił porównywać ją do poezji. W licznych pismach i wywiadach z tego okresu wyrażał pogardę dla konwencjonalnych metod malarskich i mówił o swym pragnieniu „zabicia”, „zamordowania” lub „zgwałcenia” ich, aby oddać przysługę bardziej współczesnym środkom ekspresji. André Breton – twórca surrealizmu i jeden spośród jego bardziej radykalnych teoretyków – nazwał Miró „najbardziej surrealistycznym spośród nas wszystkich”. W tych czasach Miró zyskał sławę i zaczął być rozpoznawalny poza granicami Francji.

Jego pierwszą monografię wydał w 1940 Shuzo Takiguchi. W latach 1940–1948 Miró wrócił do Hiszpanii i zaczął pracować z różnymi mediami: rzeźbą, ceramiką i muralami, czyli malarstwem ściennym. W 1947 wyjechał po raz pierwszy do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał kilka monograficznych wystaw z najważniejszą spośród nich w Museum of Modern Art w Nowym Jorku w latach 1951 oraz 1959. W 1954 Miró zdobył nagrodę na Biennale w Wenecji.

W 1959 André Breton poprosił Miró, aby ten wziął udział w wystawie Hołd surrealizmowi wraz z Enrique Tábarą, Salvadorem Dalim i Eugenio Granellem. W tym samym Miró otrzymuje Guggenheim International Award. Na początku lat 60. XX wieku jego wielkość uznały największe muzea na świecie, organizując mu retrospektywne wystawy, a Miró tworzył ilustracje, litografie i monumentalne rzeźby dla założonej przez Aimeé Maeghta, sławnego marszanda sztuki, Fundacji Maeghta.

W 1968 Miró uzyskał doktorat honoris causa Uniwersytetu Harvarda, a w 1979 – Uniwersytetu Barcelońskiego. W 1968 ukończył realizacje zamówienia na dwie duże kompozycje ceramiczne dla siedziby UNESCO w Paryżu – Ścianę Księżyca oraz Ścianę Słońca. W 1972 powstała Fundacja Miró – muzeum sztuki współczesnej poświęcone jego twórczości.

W 1974 Miró stworzył gobelin dla World Trade Center. Artysta był początkowo przeciwny temu projektowi, jednak nauczył się tkać i ostatecznie jego dzieło zdobiło wnętrze budynku przez wiele lat. Gobelin w World Trade Center uległ zniszczeniu podczas ataku terrorystycznego 11 września 2001.

W 1980 Miró dostał Złoty Medal Sztuk Pięknych z rąk króla Hiszpanii Juana Carlosa.

Oto link do galerii prac artysty:
http://www.michelfillion.com/oeuvres.php?artiste=MIRO